De wereld van AI ontwikkelt zich razendsnel, ook op het gebied van gezondheidscommunicatie. Steeds meer tools beloven teksten automatisch te kunnen scannen op claims en ze vervolgens te herschrijven in wettelijk toegestane bewoording. Handig? Absoluut. Het kan tijd besparen en zorgen voor betere, strakker geformuleerde teksten. Maar deze ontwikkeling brengt ook risico’s met zich mee. AI is nog lang niet feilloos, en uiteindelijk blijf jij als auteur verantwoordelijk voor de inhoud. Kortom: AI is voorlopig vooral een waardevol hulpmiddel, geen vervanging van menselijk oordeel.

In dit nieuwsbericht lees je meer over de ontwikkeling van onze eigen Keuringsraad AI-tool en over de werking van bestaande AI-tools.

Een Keuringsraad AI-tool

De Keuringsraad ziet kansen in AI, maar ook de beperkingen van bestaande tools. Daarom zijn we gestart met de ontwikkeling van een eigen AI-tool.

Hoe deze tool er precies uit komt te zien, staat nog niet vast. Dat hangt onder andere af van de vraag in hoeverre we AI kunnen trainen in het herkennen van context en interpretatie, wat twee cruciale elementen in het beoordelen van gezondheidsclaims zijn.

Onze intentie is om de tool allereerst in te zetten voor de meer routinematige of lichtere dossiers, zodat deze sneller en efficiënter kunnen worden afgehandeld. Denk aan herhaalaanvragen of korte uitingen met eenvoudige en duidelijk onderbouwde claims.

Belangrijk om te benadrukken:
De uiteindelijke beoordeling en toelating blijft altijd onder verantwoordelijkheid van een Keuringsraad Specialist. Zo blijft de betrouwbaarheid van onze beoordelingen gewaarborgd. Want technologie moet ondersteunen — niet vervangen.

Wat huidige AI-tools kunnen bieden

Huidige AI-tools kunnen nuttig zijn als ondersteuning bij het schrijven van gezondheidscontent. De meeste tools zijn in staat standaardformuleringen, die lijken op bekende gezondheidsclaims, te herkennen en een eerste indicatie te geven of een tekst mogelijk risico loopt op overtreding van de Europese wet- en regelgeving. Voor professionals die dagelijks met claims werken, kan dit een tijdsbesparing opleveren — mits je weet wat je doet.

Maar let op: hier gaat het vaak mis

Ondanks hun snelheid en toegankelijkheid, zijn deze tools nog verre van feilloos. We zetten de belangrijkste knelpunten op een rij:

• Geen rekening houden met doseringen bij on-hold claims

Voor stoffen met de status ‘on-hold’ geldt een minimale werkzame dosering. Veel tools houden geen rekening met de minimale werkzame dosering die per on-hold claim geldt. Een product met onvoldoende werkzame stof zou dus onterecht van een gezondheidsclaim kunnen worden voorzien.

• Geen vrijwaring van aansprakelijkheid

De makers van AI-tools nemen geen verantwoordelijkheid voor fouten in de gegenereerde teksten. De gebruiker blijft zelf volledig aansprakelijk voor overtredingen en eventuele boetes. Dien je iets in bij de Keuringsraad? Dan wordt je uiting bij akkoord van toelatingsnummer voorzien. Dit vrijwaart je van boetes van de NVWA.

• Gebrek aan creatieve herformulering

AI-tools gebruiken vaak standaardzinnen uit bestaande databases (voornamelijk die van de Keuringsraad). Hierdoor ontbreekt creatieve herformulering, waardoor teksten van verschillende aanbieders sterk op elkaar gaan lijken. Dat kan de communicatie minder aantrekkelijk en uniek maken.

• Beperking tot enkele claims tegelijk

Momenteel kunnen de meeste tools slechts met één claim tegelijk overweg. Teksten waarin meerdere claims door elkaar lopen, zoals bij complexere producten vaak het geval is, kunnen niet goed worden verwerkt of beoordeeld.

• Geen controle op afbeeldingen

Afbeeldingen worden niet meegenomen in de beoordeling, terwijl ook beeldmerken, kleuren en symbolen (denk aan een hartje, een rood kruis of een gespierde arm) gezondheidsclaims kunnen impliceren, afhankelijk van de context.

• Geen begrip van context of interpretatie

AI-tools missen het menselijke vermogen om context te interpreteren. Ze herkennen letterlijk wat er staat, maar niet wat er bedoeld wordt, en al helemaal niet hoe een toezichthouder of rechter de uiting zou kunnen opvatten. Zo kan het zijn dat je toch een (ontoelaatbare) claim maakt zonder dat je het weet!

Tot slot – wie mag onze database gebruiken?

Een aanvullende zorg is dat sommige tools gebruik lijken te maken van de bestaande claimsdatabase van de Keuringsraad — zonder toestemming. Dit roept juridische en ethische vragen op. Is het verantwoord dat onze zorgvuldig samengestelde informatie wordt ingezet voor commerciële doeleinden, zonder dat daar afspraken over zijn gemaakt? Dit zijn vragen die ons bezighouden met de komst van de vele AI tools.

Conclusie

AI-tools zijn een interessante ontwikkeling en kunnen zeker ondersteunend werken bij het signaleren van mogelijke gezondheidsclaims. Maar: het blijven hulpmiddelen, geen eindverantwoordelijke partijen. De eindcontrole op wetgeving, interpretatie en context blijft tot op heden mensenwerk. Houdt daarom rekening met de eerder genoemde knelpunten, en twijfel je over een uiting? Neem dan gerust contact met ons op!